Uzmanların da tavsiye ettiği meyan balı şerbeti Şanlıurfa’da halk arasında (yambalı) olarak biliniyor. Kentin çeşitli noktalarında meyan balı şerbeti satan esnaf; “Böbrek doktoru, kabızlığı önler, karaciğeri korur” gibi söylemlerde bulunarak satışlarını gerçekleştiriyor. Vatandaşlar da, “Biz kentimize özgü olan bu meyan balı şerbetini çok seviyoruz, birçok hastalığa çözüm olduğunu biliyoruz. Hem havalarda sıcak olduğu için günde en az 1-2 bardak tüketmeye çalışıyoruz. Bazı arkadaşlarımız tadından dolayı sevmiyorlar, ama genel olarak baktığımı zaman hep tadı güzel olmayan şeyler çok faydaları oluyor. O yüzden bizde bu şerbeti ağızdan içmek yerine boğazdan içiyoruz” dedi.Baklagillerden, ırmak kenarlarında, sulak ve nemli yerlerde yabani olarak yetişen bir bitkidir. Boyu 50-150 santim bazen de 200 santimi bulabilir. Çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları kanat şeklindedir. Yaprakçıklar, eliptik şekilde, kenarları bütün, üstü koyu yeşil, altı grimsi yeşil ve tüylüdür. Çiçekleri; leylaki, açık morumsu leylaki, pembemsi leylaki renkte, kelebek şeklinde, kupa yaprakları boru şeklinde, boğumlarda genellikle altılı başak görünümündedir. Meyveleri, esmerimsi kırmızı renkte, fasulye kapsülü şeklinde, içinde 3-6 adet esmer renkte tohumları bulunur. Kökleri kazık şeklinde, ana kök ve sürgün yan köklerden meydana gelir. Yan kökler sayesinde bitki kısa zamanda çevresine yayılır. Yan kökler bazen metrelerce uzunlukta dışı grimsi esmerler esmerimsi kırmızı arası renktedir. Yetiştirildiği yerler, vatanı Türkiye, Akdeniz ülkeleri,Ukrayna, Rusya, Türkistan olup günümüzde ılıman iklimli olan her yörede yetiştirilebilir. Toplanması Saklanması, meyan kökleri söküldükten sonra yıkanır, 15-40 cm boylarında doğranarak kurutulur, nemden ve güneş ışınlarında uzakta muhafaza edilir. Meyan kökleri soyulduktan sonra veya soyulmadan kurutulur, bu nedenle soyulmuş ve soyulmamış diye iki türü mevcuttur. Meyanın rizom kökü, normal şekere göre elli kat daha tatlı olan glisirizin ile flavon, saponin ve kumarin adı verilen maddeleri, tadı acı uçucu yağlan, nişasta ve yapışkan bitki sıvısını içerir. Kullanıldığı Yerler, bu kökler ilaç ve bira endüstrilerinde, kolalı içeceklerin yapımında kullanılır. Anadolu’da bu kökten şerbet yapılarak içilir. Üç yıllık köklerinden elde edilen meyan balı, koyu renkli toz, çubuk ya da dörtgen şeklindeki parçalar halinde satılır ve ilaç olarak kullanılır.MEYAN ŞERBETİ
Çoğumuzun adını duyduğu ama faydalarını tam olarak bilmediği bitkilerden biridir. Aslında yöre yöre çeşitli illerde farklı isimlerle anılır ve bu isimle bilinir. Meyan kökü aslında hepimizin evinden eksik etmediği, köklerini tükettiğimiz ve faydalarını bilmemiz gereken bitkilerden biridir. Bizimde yazımızda bu şifalı bitkiden bahsetmemizin sebeplerinden biri hem içinde birçok tıbbi açıdan yararlı madde bulundurması hem de tüm dünyanın bu bitkiden tıpta yararlanmasıdır. Yurt dışında birçok ülkede tedavi amaçla kullanılır. Kök kısımları kullanılmasının yanı sıra çayı yapılarak da tüketilebilir. Siz de evinizde mutlaka bu şifalı bitkiyi bulundurmalı ve faydalarından yararlanmalısınız.
İÇİNDEKİ MADDELER (ETKEN MADDELER) VE İÇERİĞİ
Glikoz, sakaroz, nişasta, tanen, asparagin, yağ, zamk, reçine, çok tatlı olan glycyrhizik asidi ve glychrizin içermektedir. Halk Arasındaki Adları; “Tatlı kök, boyam, piyam ve biyam” adlarıyla da anılır. Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında sarı, mavimsi mor veya kahverengi renkli çiçekler açan, genellikle akarsu kenarlarındaki kumlukları seven bir bitkidir. 7-15 cm boyunda parçalı yaprakları ve toprağın altında boyu 1 metreye ulaşan bir kök yapısı vardır. Bazı türlerin kökleri acıdır, bazı türlerin kökleri ise tatlıdır. Genellikle sonbahar bitiminde eylül ekim aylarında toplanır, kurutulur ve kullanım için saklanır.
